OPERACJA STULEJKI (PLASTYKA NAPLETKA)

Stulejka to zwężenie lub zarośnięcie napletka, które uniemożliwia swobodne jego ściągnięcie poniżej żołędzia prącia. Stulejka powstaje w wyniku bliznowatej przebudowy napletka. W trakcie prób odprowadzania zwężonego napletka dochodzi do wystąpienia mikrourazów i jego pęknięć. Uraz wywołuje przewlekły stan zapalny, co wzmaga nieprawidłową przebudowę napletka i tworzenie blizny nasilając stopień jego zwężenia. Zwężenie napletka i zmniejszenie jego elastyczności doprowadza do utrudnionego ściągnięcia napletka, które początkowo występuje jedynie w czasie wzwodu, a w sytuacjach zaawansowanej stulejki pojawia się również w spoczynku.


Na podstawie stopnia nasilenia zwężenia napletka wyróżnić można stulejkę częściową, w której udaje się jeszcze odprowadzać napletek lub stulejkę całkowitą, gdy odprowadzenie napletka za żołądź nie jest możliwe. Problem stulejki obserwowany jest zarówno u dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
U dzieci do końca drugiego roku życia występuje fizjologiczne przyleganie napletka do żołędzia, które następnie powinny oddzielić się samoistnie. O stulejce wrodzonej tym samym mówimy jedynie, gdy nie można uwidocznić ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Częściej obserwowana jest tzw. stulejka nabyta występująca u młodzieży i dorosłych, do której prowadzi postępujący proces zwężenia napletka i przemiany bliznowatej, często zapoczątkowany w młodości.

Występowanie stulejki u dorosłych przypisuje się obecności przewlekłego stanu zapalnego napletka, który powstaje w wyniku:

  • Nawracających zakażeń okolicy napletka
  • Nieprawidłowych nawyków higienicznych i niewłaściwej pielęgnacji napletka
  • Mechanicznych urazów napletka i prącia (w czasie ściągania napletka)
  • Występowania cukrzycy
  • Nieprawidłowej budowy anatomicznej napletka lub prącia
  • Niewłaściwej pielęgnacji napletków u niemowląt i dzieci
  • Nieleczonej stulejki u młodzieży, gdzie proces bliznowacenia napletka postępuje i nasila się z upływem czasu prowadząc do dalszego rozwoju zwężającej blizny pozapalnej

Objawy i następstwa stulejki:

Zwężenie napletka zwykle wywołuje różnie nasilony dyskomfort lub ból w czasie prób ściągnięcia napletka. Pacjenci odczuwają nieprzyjemne pieczenie, uczucie bolesnego ucisku i pociągania. Dochodzić może do zaczerwienienia napletka oraz podrażnienia żołędzia prącia. Następstwem zaawansowanej stulejki są nawracające zakażenia okolic napletka, ujścia cewki moczowej oraz układu moczowego, trudności z oddawaniem moczu oraz krwawienia z napletka i niemożność współżycia. Powikłaniem stulejki jest załupek, do którego dochodzi w momencie siłowego odciągnięcia napletka za żołądź, z następczym obrzękiem i zapaleniem napletka, które blokują jego powrót powodując uwięźnięcie. Może to prowadzić do silnego bólu, obrzęku lub martwicy prącia. Powikłaniem długotrwale występującej i nieleczonej stulejki jest stałe gromadzenie wydzieliny gruczołów rowka zażołędnego, co w wyniku podrażnienia żołędzia i napletka, może prowadzić do przemian nowotworowych z rakiem prącia włącznie. 

Leczenie stulejki

W leczeniu stulejki wykonuje się operacje częściowego wycięcia napletka, czyli plastyki stulejki oraz zabiegi całkowitego wycięcia napletka (obrzezania). Zakres zabiegu ustalany jest zawsze indywidualnie i zależy od stopnia zwężenia napletka i preferencji chorego, co do zachowania napletka. Plastyka stulejki ma na celu wycięcie pierścienia zwężającego napletek, co doprowadza do poszerzenia napletka, a następnie umiejętnym odtworzeniu ciągłości napletka pojedynczymi szwami plastycznymi. W plastykach stulejki dokonuje się kilku nacięć napletka (plastyka VY) z wycięciem blizny zwężającej, w stopniu pozwalającym na odsłonięcie żołędzia prącia i uzyskanie luźnego odprowadzania napletka. Operacja pozwala zachować napletek, a jego redukcja ograniczona jest do niezbędnego minimum.
W trakcie obrzezania usunięciu podlega cały napletek, a metoda operacyjna zależy od anatomicznej budowy prącia oraz zaawansowania zwężenia. Można wyróżnić tzw. obrzezanie wysokie lub niskie (high and low), które różnicuje się odległością wykonanego okrężnego nacięcia od żołędzia prącia, jak również obrzezania,  po których pozostałość napletka może minimalnie przykrywać okolicę rowka zażołędnego lub żołądź jest całkowicie odkryty (loose or tight). Połączenie tych technik operacyjnych ma na celu uzyskanie najlepszych efektów medycznych i estetycznych operowanej okolicy. Docelowo blizny pooperacyjne są praktycznie niewidoczne. Całkowite wycięcie napletka zalecanie jest u chorych z bardzo rozległą i zaawansowaną stulejką.
Operacje stulejki można wykonać tradycyjną techniką chirurgiczną lub przy użyciu lasera CO2. Istnieje możliwość wykonania obrzezania techniką staplerową (automatyczny szew mechaniczny), jednorazowym urządzeniem ANASTOMAT, bez konieczności wykonania tradycyjnych nacięć skórnych i bez zakładania szwów chirurgicznych. Skraca to czas trwania operacji i daje doskonałe efekty estetyczne.
U większości chorych zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym lub krótkim dożylnym i zwykle nie przekracza godziny. Znieczulenie miejscowe powoduje, że zabieg jest dobrze tolerowany i praktycznie bezbolesny. U dzieci operacje wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. W trakcie zabiegu stosowane są szwy wchłaniane, które zwykle samoistnie wypadają. Unika się tym samym konieczności nieprzyjemnego ich zdejmowania. Po zakończeniu zabiegu na okolicę operowaną zakłada się specjalny dwuwarstwowy opatrunek, który powinien być wymieniany codziennie oraz maść z antybiotykiem, którą należy stosować przez kilka dni po operacji. Wizyty kontrolne przeprowadzane są zwykle po 2-3 dniach od zabiegu i po 2 tygodniach i mają na celu ocenę postępu gojenia się rany pooperacyjnej.

Zalecenia pozabiegowe

Chirurgiczne leczenie stulejki jest zabiegiem bezpiecznym o przewidywalnym efekcie leczenia, pod warunkiem postępowania zgodnie z zaleceniami pozabiegowymi oraz przestrzegania zasad higieny. Zwykle powrót do codziennej aktywności następuje w ciągu 24h, a gojenie ran pooperacyjnych trwa 2 tygodnie. Do podstawowych zasad postępowania pozabiegowego należy:

  • Odpowiednia higiena okolicy operowanej – codzienne mycie pod prysznicem
  • Codzienna, samodzielna zmiana opatrunków z regularnym odkażaniem rany pooperacyjnej (np. Octeniseptem)
  • Stosowanie maści z antybiotykiem na ranę pooperacyjną
  • Unikanie wysiłku fizycznego i czynności intensyfikujących potliwość okolicy krocza (np. ćwiczenia sportowe) przez tydzień po zabiegu
  • Powstrzymanie się od aktywności seksualnej przez co najmniej miesiąc niezależnie od zakresu zabiegu
  • Nieprowokowanie mechanicznych urazów i możliwości uszkodzenia rany pooperacyjnej
  • Unikanie podrażnień żołędzia i rany pooperacyjnej, a w przypadku ich wystąpienia intensywne stosowanie maści nawilżających (np. Diprobase, Alantan z witamina A + E)
  • Elewacja prącia, czyli wysokie ułożenie prącia, które umożliwia zmniejszenie obrzęku pozabiegowego i skraca czas jego trwania
  • W przypadku częściowego wycięcia napletka (plastyki stulejki) codzienna rehabilitacją pozabiegowa prącia – codzienne odwodzenie i przywodzenie napletka na żołądź, co warunkuje jego właściwe rozciągnięcie
  • Masaż rany pooperacyjnej ze stosowaniem maści warunkujących właściwą przebudowę miejsca operowanego (maści zmniejszające bliznę pooperacyjną) – początkowo z grupy żeli silikonowych (Veraderm/Dermatix), następnie Contratubex

Stosowanie się do powyższych zasad skraca proces rekonwalescencji i warunkuje uzyskanie właściwych efektów operacji.